More Versions of the GCLR Statement on Understanding and Defending Language Rights

This is the second post sharing our statement on understanding and defending language rights in different languages. You can find the first page here. On this page, the statement is available in Guaraní, Èdè Yorùbá (Yoruba), Scots, Burushaski, Khowar, धाटकी/ ڍاٽڪي (Dhatki), Kihunde, and P’urhépecha.

For background on how and why this statement was created, please see this post.

All texts are published under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike license, meaning that others can remix, adapt, and build upon these texts for non-commercial purposes, as long as they credit the GCLR and license their new creations under the identical terms.

Disclaimer: the texts of individual translations and the names of languages listed above represent the choices and views of individual translators, not the GCLR.

Mba'épa he’ise ñe’ẽnguéra rehegua derécho?

Ikatuva'erã reipuru ne ñe’ẽ reipotápe ha reipotaháicha.

Ikatúpa reipuru ne ñe'ẽ mbo’ehaópe? Ikatúnepa reiporu ne ñe'ẽ tasyópe ha pohanohára ndive? Ikatúpa reñemongeta tetã sãmbyhyháva ndive ne ñe’ẽme? Ikatúpa reipuru ne ñe'ẽ ne mba’apohápe? Ikatúrõ rejapopaite ko'ã mba'e, rereko ñe'ẽnguéra rehegua derécho. Ndikatúiramo, oĩ omboykeva'ekue ndehegui ne ñe'ẽnguéra rehegua derécho.

Ikatúpa rehendu ha rehecha ne ñeʼẽ tele, radio, libro, diario ha Internet-pe? Ikatúpa rembohasa ne ñe'ẽ umi mitã oúvape, nde reipotaháicha? Ikatúrõ rejapopaite ko'ã mba'e, he’ise rerekoha ñe'ẽnguéra rehegua derécho. Ndikatúiramo, oĩ omboykeva'ekue ndehegui ne ñe'ẽnguéra rehegua derécho.

Rereko ñe'ẽnguéra rehegua derécho ikatúramo reipuru ne ñe'ẽ ejepy'apy'ỹre mba'éichapa nde rapicha ndetratáta. Avave ndojahéi vaʼerã nderehe ni ndeataka vaʼerã neñeʼẽre térã ndehaíre. Avave ndikatúi he’i ne ñe'ẽ ivaiveha ambue ñe’ẽgui. Rejeja’órõ katu reñe’ẽ haguére ne ñe’ẽme, oĩ omboykeva'ekue ndehegui ne ñe'ẽnguéra rehegua derécho.

Rereko ñe'ẽnguéra rehegua derécho ikatúramo nde ha ne retã peiporavo pene ñe'ẽ rehe. Ikatúramo reiporavo mba'éichapa rehenóiva'erã ne ñe’ẽ. Avave ndikatúi he'i naneñe’ẽiteete. Oiméramo ne retãme ojapokuaa’ỹva ko’ã, oĩ omboykeva'ekue pendehegui ne ñe'ẽnguéra rehegua derécho.

Oĩramo oipe’áva ndehegui ne ñe'ẽnguéra rehegua derécho, ikatu rejapo peteĩ mba’e reipytyvõ haguã ne ñe'ẽnguéra rehegua derécho. Reikuaa va'erã mávapa oipe'a ndehegui umi ñe'ẽnguéra rehegua derécho ha remombe'u opavavépe. Ikatu reñe'ẽ tapichakuéra ndive ha peñemosarambivaipaite tape rehe, peipuru umi redes sociales, pehai kuatiañe’ẽ.

Ikatu hasy ñadefende umi derécho ñane ñe'ẽ rehe. Sapy'ánte ijetu’u. Ha katu tuicha mba'e avei. Tapichakuéra oparupiete ko yvy ape ári omba'apo oñangareko hag̃ua iñe'ẽnguéra rehegua derécho rehe. Iporãiteva'erã ñamba'apopárõ oñondive, taha'e ha'éva ñane ñe’ẽ. Ñe'ẽnguéra derécho arapy joaju omba'apo oñangareko hag̃ua mayma yvypóra ñe'ẽnguéra rehegua derécho rehe. Eguatána orendive!

Traslation, ñe’ẽmbohasa: Iliana Franco Alvarenga

Ní l'òye àti ìdáàbòbò àwọn ẹ̀tọ́ Èdè

Óyẹ ki iwọ lè lo èdè rẹ ní ibi tí o bá wù ọ àti ní bí ose fẹẹ sí.

Ǹjẹ́ o le ṣ'àmúlò èdè rẹ ní ilé ẹ̀kọ́? Ǹjẹ́ iwọ lè lo ni ilè ìwòsàn ati pẹ̀lú Dókítà? Ǹjẹ́ o se fi nba awọn Ìjọba ni gbólóhùn? Tàbí o le ṣ'àmúlò rẹ ní ibi iṣẹ rẹ? Nigba ti iwọ ba le lo èdè rẹ ní àwọn ọ̀nà wọnyi, iwọ ni ẹ̀tọ́ Èdè n'ìkáwọ́ rẹ. Bi iwọ kò ba le se bẹ, nigbana, ẹlòmíràn ti mu àwọn ẹ̀tọ́ èdè rẹ kúrò.

Ṣe iwọ n'gbọ èdè rẹ àbí ríi lórí ẹrọ am'óhùn m' àwòrán, asọ̀rọ̀ magb'esi, ninu ìwé, inu ìwé ìròyìn ati lórí aléyujára? Ǹjẹ́ àwọn ìran ti nbọ lè t'ipa rẹ kọ́ èdè abínibí rẹ lọna t'ówù ọ? Bi ọ ba le ṣe èyí, iwọ ni ẹ̀tọ́ Èdè rẹ, bi iwọ kò ba le ṣe, nígbà náà, ẹlòmíràn ti mú ẹtọ èdè rẹ kúrò.

Nigba ti iwọ ba le ṣ'àmúlò èdè rẹ pẹlu àìro ati ain'ìfòyà bi awọn ẹlòmíràn yo ṣe rí ọ sí tàbí wuwa sí ọ, iwọ ni ẹ̀tọ́ Èdè rẹ. Kòsí ẹni t'oyẹ kí o bù ọ tabi ṣe àkọlù síọ nitori bi ọ ṣe ńsọ̀rọ̀, se àpèjúwe tabi kọ èdè rẹ. Kò sí ẹni t'oyẹ kí o wí fún ọ wípé èdè rẹ buru ju èdè míràn. Bi aba n wu ìwà àìtọ́ si ọ tabi sí èdè rẹ, nígbà náà ẹlòmíràn ti mú awọn ẹtọ èdè rẹ kúrò.

Nigba ti iwọ ati agbègbè rè bati lẹ jíròrò lati ṣe'pinnu lórí èdè yín, nigba naa ni eyin ni awọn ẹtọ èdè yín. Ẹ́ yin lẹ ṣe'pinnu ohun tí ẹ́ yín yo pe orúkọ èdè yín. Kòsí eniti o l'ẹ̀tọ́ lati wí fún yín wípé èdè yín kò múná dóko. Bi agbègbè rẹ kò bá lè ṣe awọn ìpinnu yìí, nígbà náà ni ẹlòmíràn ti mu ẹ̀tọ́ Èdè yín kúrò.

Bi o bá ríi pé ati mú àwọn ẹ̀tọ́ èdè rẹ kúrò, iwọ ni anfani lati gbé ìgbésẹ lori gbigba a padà. O ni lati ṣàfihàn eni náà ti o mú awọn ẹ̀tọ́ èdè yìí kúrò, k' o si polongo rẹ fún aráyé. Iwọ lè bá àwọn t'ó l'òye nípa èdè sọrọ, o le ṣe iwọde lati fi ẹ̀honú rẹ hàn, lẹta kíkọ ati oríṣiríṣi àtẹ̀ránsẹ́ lori awọn àwùjọ oun igberohin jáde, wa lára àwọn ọ̀nà tí o le gbá lati gba ẹ̀tọ́ Èdè rẹ.

Didabo bo awọn ẹ̀tọ́ Èdè lè lẹ, asi ma ni ọ̀pọ̀lọpọ̀ ewu nínú ni ìgbà miiran. Ṣùgbón o pọn dandan. Ni gbogbo agbaye ni ati ri awọn eniyan ti nṣiṣe lati daabobo èdè wọn ati àwọn ẹ̀tọ́ rẹ̀. Ìbá dára bí gbogbo wa ba lè ṣiṣe papọ̀ làika Èdè ti a nlò. Àpapọ̀ Àgbáyé fún àwọn Ẹ̀tọ́ Èdè nṣiṣẹ fún Ìdáàbòbò awọn ẹ̀tọ́ èdè gbogbogboo. Darapọ̀ mọ wa!

Unnerstaunin an Defendin Language Richts

Ye’r allooed tae uise your language aw whaur an aw wey thit ye want.

Kin ye uise your language at the schuil? Can you use it in hospitals and with doctors? Kin ye uise it in the hospital an wi the doctors? Kin ye spikk wi the government in your language? Whan ye kin dae aw this, ye hae Language Richts. Gin ye cannae, a bodie has taen your language richts awa fae ye.

Kin ye lug in or see your language oan the TV, the radio, in buiks, newspapers, an oan the wab? Kin ye haun doon your language tae the neist generations in the wey ye want tae? Whan ye kin dae aw this, you hae language richts. Gin ye cannae, a bodie has taen your language richts awa fae ye.

Ye hae language richts when ye kin uise your language athoot fashin ower how ither fowk will treat ye. Naebody shuid gie ye snash fir the wey thit ye spikk, sign or scrieve. Naebody shuid say your language is waur than ither languages. Gin you or your language are ill-treatit, a bodie has taen your language richts awa fae ye.

You hae language richts whan you an your community kin hae the will o it. You kin decide whit nemm tae gie tae your language. Naebody kin tell ye that ye dinnae hae a true language. Gin you an your community cannae hae the will o it, a bodie has taen your language richts awa fae ye.

If a bodie has taen your language richts awa fae ye, ye kin dae somehing aboot it. Ye kin defend your language richts. Ye maun find oot wha has taen your language richts awa fae ye an tell awbody aboot it. Ye kin spikk tae fowk, protest in the street, uise social media, scrieve letters.

Defendin language richts kin be difficult. Sometimes it kin be perilous. But it is o muckle importance. Fowk aw aroond the warld are wirkin for tae defend their language richts. It’s guid if we aw wirk thegither nae maitter whit languages we uise. The Global Coalition fir Language Richts wirks tae defend awbody’s language richts. Jyne us!

How kin we gie ye a haun in defendin language richts?

BasH gharasE huquqichin bysik bicha?

Beshal-K da amulo-K Maemo basH gharas e azadi Manas awaji.

School, hospital, Government idarang, Duro etas dishming uyon lo Maemo basH gharas manasar, BasH e huquqichin Manas saeban. Guky omanas, basH gharasE huquqichin mashiras manimi.

TV, radio, kitabiching, akhbaring da internet-aty, Maemo BasH damayaljana? Maemo basH agla nasaling oekibana? Guky omanas, basH gharasE huquqichin mashiras manimi.

Many fikar ayetum basH gharas, basH gharas huquqichin Manas manimi. Bysan k ghuneqisan seyar, maenar k ijazat omanas awaji. Guky omanas, basH gharasE huquqichin mashiras manimi.

BasH e huquqichin manas lo maemo faislan Mae ghanas Manas awaji. Bysan basH e eek oshan, ma Rai Manas awaji. Guky omanas, basH gharasE huquqichin mashiras manimi.

Agar basH gharasE huquqichin mashiran k, haq e gany koshish etas awaji. Mamar lyl Manas awaji, meny haq mashiran, da uyon lyl otas awaji. Zimydar sisE Ka chagha, ehtijaj, social media, khat girminas, mamaeban.

BasH e huquqichin dumaras mushkil maebila. Khatarnak k Manas maebila. Magar lazmi bila. Duniya uyon lo sisE koshishing echan. Uyon basHing gharas uwey oyon Ka manan-K, uyon uwemo haq uyachuman. Meka shamil maneen

By Naila Bano via Muhammad Hassan Abbasi

Zabano haq kyg?

Tu hate qabila bos ki tu kywat di ki mashkitaw or ky qesma di ki mashkitaw ta zabano istimal koko bos.

Tu tan zabano schoola istimal koko bosa? Tu haspatalo che dactaranan sum lu diko bosa? Tu tan governmento sum tan zabana lu diko bosa? Tu tan zabano kormo xaga istimal koko bosa? Tu hamitan hate waqta koko bos ki kywat ki tasum zabano haq oshoy. Agar ki no, the ka ta sar he haqo ganisur.

Tu tan zabano TVa, taypa, kitaba, akhbara wa interneta ka kosana ya pashisana? Tu tan zabano age gyak naslo hateqesma chicheko bosa kicha ki tu mashkisan? Agar ki tu hamitan safan koko boshtaw the tasum zabano haq sher. Agar ki no, the ka ta sar he haqo ganisur.

Zabano haq hase ki agar ki tu tan zabana begam ludiko boshtaw begay bukhti ki roy mate ky reni re. Ky qesma ki tu tan zabana lu dosan ya neshisan ya ishara kosan ka di ta sora hosiko no boni. Ka di tate hash reko no boy ki ta zaban khur zabanan sar shum. Agar ki ta che ta zabano te shum renu boyan the ka ta sar ta zabano haqo ganisur.

Ta sum zabano haq hase ki kywat ki tu o che ta zabano roy tan zabana ky faisala koko bomiyan. Tu fasila koko bos ki tu tan zabano te ky nam lakosan re. Ishka hash reko no boni ki ta zaban sai no. Agar ki ta zabano roy hami fasilan koko no boniyan the ka sa sar sa zabano haqo ganisuni.

Agar ki ka ta zabano haqo tasar ganisur the ta he pachen kyg korelik. Tu tan zabano haqo pache muqabila koko bos. Ta pata korelik boy ki ta zabano haqo tasar ka ganiran or he luo safan te det. Tu royan sum lu det, beri nisi ahtijaj ko, social mediao istimal ko, khat neshe.

Zabano haqo pachen lu dik asan no. Kywat kywat haya khatarnak di boy. Lekin haya zaruri di. Drust duniyo roy tan zabano haqo pachen lu doniyan. Ispa safan ibiti korum korelik bale ispa ky zabana di ki lu dosiyn. "The Global Coalition for language right" har kos zabano haqo pachen korum koyan, sadi haya shamil bor

Hera Naz via Muhammad Hassan Abbasi

Boli ra haaq keera ae ?

Oaha na appri boli utth istamal karan khaapa jith oe kabil ho .

Ke Oavee apri boli school me bolay sago da ?Ke Avee aa boli ispatal me ae daktar vaat bolaa sagho da? Ke Avee apri boli me hukoomat ma bolaay sagho da? Ke Avee apri boli apray kam kaar ta bolay sagho da ? Jadha Apee aa sub kara sagha da to ia boli ra Avhaaa vaat haq ae. Jadha Avee kon da bolay sagho to pacha ka Avhaa ma boli ra haaq liyaa aee

Ke Avee apri boli tv ,radio ,kitaab ,akhbar,beejo internet ta boolay ya deekhay sagho da? Ke Avee apri boli iaa tariqa ma aaan wara nasla taai pochay sagho da . Jadha Apee aa sub kara sagha da to ia boli ra Avhaaa vaat haq ae.Jadha Avee kon da bolay sagho to pacha ka Avhaa ma boli ra haaq liyaa aee

Oaha vaat apri boli ra haaq ae jadha oe apri boli istamal kara sagho da bagar kai parashani ra k beeja maru oaaa ma kee Peesh aisee.Kai na bhee oai bazati ya oaa ta hamlo na karan khaapa kareela oe kee bolso, sign in karo ya to pacha likho. kai na be aaa na keen khapa k oai booli beeja bolia kha jaam kharab aaa. jadha oaha ma ya oai boli ma Baad ikhlaqi karee jay ya to pacha oaia haq khasia jae to ke karan khapa

Oaha vaat apri boli ra haq ae .Jadha oee ae oai comunity apri boli mee faisla karaa sagho da to pacha oai boli na kera naala ma sadaio jay .Koi bhee natho chay sagha k aha vaat oai apri booli kon aaa.jadha oai comunity aa faisla na kara sagha pacha oai boli ra haq khasia jaee.

Jadha koi bhee oai boli ra haq oha ma lay chadee uaa time oe kai na kai kara sagho da.Oe apri boli ra haq ha oonchi awaz khara sagho da.Oaha na peelko aa khabar karni paisa ka oaiya haq khasia ka ae ,ae saja na uaa ra baara me budhao.Oee marua na kaay sagho da galia me rasta ta athjat kara sagha da,social media net ro istamal kara sagha da ae khaat bhee likha sagha da beejo gharo kuch kara sagha da

Boli ra haq me vaat karan ta dukhiat pay sagha de kada kada aa khatarnaq thay jay do.pr aa apay la aheem bhee aa.poori dunia me maru apri boli ra haaqa re hifazat la kaam karee pia.ae aa sutho bhee aa.Jadha apee sub mila kara kam kara ae ia kha siwa asee karee boli istamal kara . Boli ra haq ae hifazat la almi ithad kam kara pio ahee bhee asa bheera thio

Nikhil Gresh & Muhammad Hassan Abbasi

AREBA MWICHA AMUNEENERE KYO KIKI?

Ushushireba na mbusha yekolesa amuneenere wawe kinsi hera uli na mwa byoshi byorokola.

Wangakocha ikolesa amuneenere wawe mwa masomo? Uli ha mwa munganga wangakolesa amuneenere wawe? Na mwa kashangi uli hauma na bandu ba leta (kuferenema) wangakolesa amuneenere wawe he? Uli wangakocha abyoshe’bi ni ushushire ilukwa mwicha mwa muneenere wenyu. Butsira kw’ikyo ni utashushire ilukwa mwicha mwa muneenere uyo.

Mbeni wangalola neri iumpfa amuneenere wawe kwa terefision, kwa ralio, mwa bitabo, kwa biratasi by’amyatsi neri mwa bibua bya mwa kyanya (internet)? Mbeni uwete koro wangasiira bobakiriabauxuka amuneenere wawe mu nchira seushashire? Uli wangakocha abyoshe’bi ni ushushire ilukwa mbu uli wa mwa muneenere wenyu. Bitali bityo ni uimirwe areshusha ilukwa wa mwa muneenere wenyu.

Ushushire ilukwa mbu uli wa muneenere mulebe iri wangashambala muo butsira iimaamaako mbu hali yakakuaya. Hatali kiro na mundu ya wete rubu lwe kukamba, neri ikuhakanya kubushi bw’amineenere, neri amiandikire yawe. Kiro na mundu ashushire ikubwira mbu amuneenere wawe mubi, (mulere kulengya undi). Bakakutsimba kubikubi kubushi bw’amineenere yawe, iro itsirwa amuneenere wawe.

Muwete rubu lw’amuneenere wenyu, iwe n’abanyakyenyu muli mwangalaanirao. Muli mwangashambalira aretsina r’amuneenere wenyu. Hatali mundu yashushire ikubwira mbuhe amuneenere atakwirire (kinyongonyongo). N’abanyakyenyu balibatanga shambalira amuneenere’nyu, iro naro itsirwa amuneenere.

Iri hali mundu sakukolera abutsire bw’amuneenere, ni mwekala, ni mwa shambala hauma. Niwalwira areshusha amuneenere wawe. Alihema ixonderetsa, n’emenyutsa nga kuno inde yakuhangira amuneenere, ni wabanepfulirao abandu boshi. Ni wapfulirao abahuenwe bobali hofi nawe, ni utiushe ipfulao na mwa nchira, ni wakolesa abibua bya mwa kyanya, neri ni waandika.

Litsibu, libereneubahya, arelwira mbu mundu ashushe amuneenere uwe he likwirire. Mwa kihuo kyoshe, hali bandu abalwisa mbu baahulirwe amuneenere wabo. Salikwirire ngǎki ni twakola mu buuma.

Akikanga kyareshusha amineenere (Global Coalition for Language Rights) akikola amaala makyo moshe mbu kin si mundu aahulirwe amuneenere uwe. Mutuxonde.

¿Ambeshki kuajperakuecha uandakuecheri?

Cha upingari urani ch’ari uandakuani naningari uekajka ka nangari uekajka.

¿Okari uandani ch’ari uandakuani jorhenperakuarhu ishi? ¿Okari urani sherkurhikuarhu ishi ka tsinhajpirichani jingoni? ¿Okari uandontskurhini k’eri juramutini jingoni ch’ari uandakuani jingoni? Engari ushka iamu ambe marhuatani, jatsishkari jakajkukua kuajperakuecheri uandakueri. Engari no ushka, jarhasti nema engakini kejtatacheka ch’ari jakajkukuechani kuajperakuecheri uandakueri.

¿Ushingiri kurhani ka shenharitani ch’ari uandakuani shenharitakuarhu ishi, uandakua etsakutarakuarhu ishi, takukutarakuecharhu ishi, shiranda uandakua etsakutarakuecharhu ishi, ka Interneti arhikata? ¿Okari jorhenpintani ch’ari uandakuani shiranguechani nangari uekajkari kuirutsintani? Engari ushka iamu ambe marhuatani, jatsishkari jakajkukua kuajperakuecheri uandakueri. Engari no ushka, jarhasti nema engakini kejtatacheka ch’ari jakajkukuechani kuajperakuecheri uandakueri.

Cha jatsishka kuajperakua ka janhashkakua uandakueri ambe ka urani no uandanhieta jingoni engakshini na kantaka mataru nema. Nokini nema ikichakueni p’ikuastani ch’ari uandakua jimbo, karakua ambe ka karanharhikukua kashumbikua k’eri (firma arhikata). No nema arhietikini eshka ch’ari uandakua no jukaparhashka ambe eshka matarucha uandakuecha. Engari cha o ch’ari uandakua no sesi kanhantaka, jarhasti nema engakini kejtatacheka ch’ari jakajkukuechani kuajperakuecheri uandakueri.

Cha jatsishka kuajperakua ka janhashkakua uandakueri ambe ka cha ka ch’ari irieta ka okajtsi uandakurhintani ch’ari uandakueri ambe, okari eratsintani ka shanharani uandakueri ambe. No nema otikini arhini eshka ch’ari uandakua no jindeshka. Engari ch’ari irieta nori oka sesi kashumbintani, jarhasti nema engakini kejtatacheka ch’ari jakajkukuechani kuajperakuecheri uandakueri.

Engari kejtataminhaka ch’ari kuajperakuechani uandakueri ambe, chajtsi okajtsi kuajpikurhini. Jirinhantsi nekini kejtatacheka ch’ari kuajperakuechani ka janhashkakuechani uandakueri ka uandantsi iamu parhakpini. Okari uandani k’uiripuchani jingoni, ka mintsitantani shanharhu ishi, ka marhuatani indeni arhikatani redes sociales, ka karantsi shirandarhu ishi.

Kuajpientani kuajperakuechani uandakueri ambe, kanikua ukua jukasti ka menkishi no sesi shanharakua ambe engashi uarhipintani jaka juchari uandakueri jimbo ka sandaru sesipindi eshkashi anhurhintapinha iaminducha, ka jarhojperantani ambe, iaminducha engashi uandakua uandarikashi. Inde anchikurhintashindi kuajpintantsini uandakueri ambe iaminducheri. ¡Kungurhintsi juchantsini jingoni!

Version in P’urhépecha: Martín Gabriel Ruiz and Guillem Belmar Viernes